درباره گازپروم اسپانسر احتمالی بایرن مونیخ در آینده

 

سران بایرن مونیخ در نظر دارند که گازپروم را به عنوان اسپانسر بعدی بایرن انتخاب کنند. بد نیست درباره این شرکت روسی بیشتر بدانید ...

در بین شرکت‌های گازی شرکت روسی گازپروم به واسطه ذخایر گازی و در اختیار داشتن بزرگ‌ترین شبکه انتقال گاز در جهان، جایگاه ویژه‌ای دارد. گازپروم شرکتی که ۲۵ درصد گاز مورد نیاز اروپا را تامین می‌کند (۲۰۰۴)، نبض انرژی این قاره را در دست گرفته‌است و به شدت در تلاش است تا این ویژگی انحصاری خود را با فشار غیرمتعارف بر رقبای خود حفظ کند. گازپروم در جریان حادثه قطع موقت صادرات گاز به اوکراین (ژانویه ۲۰۰۶) ثابت کرد که می‌تواند در حکم یک فروشنده ویژه عمل کند بدون آنکه نیازی به کمک گرفتن از نیروهای نظامی داشته باشد.

شرکت گازپروم، بزرگترین شرکت روسیه به شمار می‌رود این شرکت همچنین بزرگترین صادرکننده گاز طبیعی در جهان است. در سال ۲۰۰۴ گازپروم با تولید تقریبی ۹۳ درصد از گاز طبیعی روسیه، فروشی معادل ۳۱ میلیارد دلار را رقم زد. این شرکت در سال ۲۰۰۴، ۱۶ درصد از ذخایر گاز جهان را در اختیار داشته‌است. بعد از تصاحب شرکت سیبنفت، گازپروم روسیه با ۱۱۹ میلیارد بشکه ذخایر نفت، پس از عربستان و ایران به عنوان سومین مالک نفت و معادن نفت در قالب گاز طبیعی قرار گرفت.

تا پایان ۲۰۰۴، این شرکت تنها عرضه‌کننده گاز به کشورهای بوسنی هرزگوین، استونی و اسلواکی بود. همچنین ۹۷ درصد گاز بلغارستان، ۸۹ درصد گاز مجارستان، ۸۶ درصد گاز لهستان، نزدیک به ۷۵ درصد گاز جمهوری چک، ۶۷ درصد گاز ترکیه، ۶۵ درصد گاز اتریش، حدود ۴۰ درصد گاز رومانی، ۳۶ درصد گاز آلمان، ۲۷ درصد گاز ایتالیا و ۲۵ درصد گاز مورد نیاز فرانسه از سوی گازپروم تامین می‌شد. در مجموع اتحادیه اروپا ۲۵ درصد گاز مورد نیاز خود را از این شرکت تامین می‌کند.

شرکت گازپروم جدا از ذخایر گازی خود، بزرگترین شبکه خط لوله انتقال گاز در جهان را در اختیار دارد که طول آن ۱۵۰ هزار کیلومتر اعلام شده‌است. گازپروم برای پیشبرد اهداف خود، در صنعت بانکداری، بیمه، رسانه، ساخت و ساز و کشاورزی نیز فعال است و دارایی‌هایی نیز در این صنایع دارد. ارزش بازار سرمایه این شرکت که سهام آن به صورت عام به فروش می‌رسد، تا دسامبر ۲۰۰۷، ۳۴۵ میلیارد دلار اعلام شد که از این لحاظ گازپروم سومین شرکت بزرگ جهان در این سال بوده‌است. ریاست این شرکت بر عهده رئیس جمهور روسیه‌است. دمیتری مدودوف رئیس گازپروم و رئیس جمهور روسیه می‌گوید: ارزش بازار سرمایه گازپروم تا سال ۲۰۱۷ باید به یک تریلیون دلار برسد که در این‌صورت گازپروم بزرگترین شرکت جهان خواهد شد. 

تاریخچه گازپروم 

با کشف منابع عظیم گاز در سیبری، منطقه اورال و ولگا در دهه‌های ۱۹۷۰ و ۱۹۸۰، شوروی به یک تولیدکننده اصلی گاز تبدیل شد. عملیات اکتشاف، توسعه و توزیع گاز با مرکزیت یک وزارتخانه دولتی انجام می‌شد. در جولای ۱۹۸۹، میخائیل گورباچوف وزارتخانه‌های نفت و گاز را در راستای اصلاحات اقتصادی ادغام کرد و نام آن وزارت صنایع نفت و گاز اتحاد جماهیر شوروی گذاشته شد. اما در اوایل دهه ۱۹۹۰ و پیش از فروپاشی شوروی دوباره یک شرکت گازی جدا تشکیل شد. در ژوئن ۱۹۹۲ پس از کنار گذاشته شدن بحث تشکیل یک شرکت با سهام مشترک شرکت‌هایی از روسیه (گازپروم) اوکراین و بلاروس، گازپروم به شرکتی دولتی تبدیل شد.

در سال ۱۹۹۴ و در راستای خصوصی‌سازی صنایع گازپروم شرکتی خصوصی شد که دولت ۴۰ درصد از سهام آن را در اختیار داشت، ۱۵ درصد سهام شرکت قرار بود به کارگران و مدیریت فروخته شود. مدیریت وقت گازپروم با برگزاری یک مزایده بسته توانست که فروش سهام شرکت را به افراد مورد اعتماد و خاص شرکت محدود کند. ویکتور چرنومیردین رئیس وقت گازپروم در دسامبر ۱۹۹۲ و پس از روی کارآمدن بوریس یلتسین در روسیه، به مقام نخست‌وزیری خود برگزیده شد و بدین‌ترتیب نفوذ سیاسی گازپروم به شدت افزایش یافت. وی در ماه مه ۱۹۹۲ از سوی بوریس یلتسین به عنوان معاون نخست‌وزیر روسیه و مسئول سوخت و انرژی انتخاب شده بود. در ۲۶ ژانویه ۱۹۹۳، رم ویخیرف ریاست شرکت را برعهده گرفت.

در سال ۱۹۹۸ بوریس یلتسین چرنومیردین را از سمت خود در دولت برکنار کرد و در همان زمان دولت روسیه ناگهان میلیاردها دلار مالیات عقب‌مانده را از گازپروم طلب کرد. زمانی که ماموران مالیاتی شروع به تصاحب اموال گازپروم کردند، این شرکت به خواست دولت تمکین کرد و پول درخواست شده را به دولت پرداخت کرد در پنجمین مجمع سهامداران شرکت که در ۳۰ ژوئن ۱۹۹۸ برگزار شد، ویکتور چرنومردین به عنوان رئیس هیات مدیره شرکت انتخاب شد. در هفتمین مجمع سهامداران دمیتری مدودوف به عنوان رئیس هیات مدیره گازپروم انتخاب شد. وی در ۲ مارس ۲۰۰۸ به عنوان رئیس جمهور روسیه برنده انتخاب شد. مدودوف در ۷ مه ۲۰۰۸ رسما جایگزین پوتین خواهد شد. از نظر آگاهان سیاسی مدودوف از طرفداران پوتین و عملگرای میانه‌رو و لیبرال به شمار می‌رود.

ولادمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه پس از اتهامات فساد مالی که به گازپروم نسبت داده شد، به طور فعالانه در اصلاح ساختار مدیریت شرکت وارد شد. وی در این راستا از کمک وزیر امور مالی سابق روسیه بهره برد. در ژوئن ۲۰۰۱ دمیتری مدودوف در جریان این اصلاحات ساختاری موقتا معاون رم ویخیرف شد که به سمت ریاست هیات مدیره انتخاب شده بود.

در آوریل ۲۰۰۱ گازپروم شبکه تلویزیونی ان. تی. وی، تنها شبکه مستقل روسیه که در تمام کشور برنامه‌های آن پخش می‌شد را خرید و در نحوه فعالیت آن تغییرات گسترده‌ای پدید آورد. شرکت رسانه‌ای گازپروم –گازپروم مدیا- همچنین در ژوئن ۲۰۰۵ روزنامه پرنفوذ ایزوستیا را از آن خود کرد. تا سال ۲۰۰۴ دولت روسیه ۳۸٬۳۷ درصد سهام گازپروم را در اختیار داشت و اکثریت هیات مدیره را نیز تشکیل می‌داد. این شرکت ۲۵ درصد درآمد مالیاتی روسیه را تامین می‌کند که این رقم به طور میانگین بین سال‌های ۲۰۰۳-۱۹۹۳ بالغ بر ۴ میلیارد دلار ذکر شده‌است. در سال ۲۰۰۴، پوتین اعلام کرد گازپروم شرکت دولتی و نفتی روسنفت را تصاحب خواهد کرد و بدین‌ترتیب سهم دولت در گازپروم از ۳۸٬۸ درصد به موقعیت کنترل ارتقا پیدا می‌کند. اما گازپروم نتوانست روسنفت را تصاحب کند و در عوض دولت روسیه با خرید ۱۰٬۴ درصد از سهام گازپروم، سهم خود را به بیش از ۵۰ درصد رساند و بدین‌ترتیب محدودیت خرید سهام از سوی خارجیان در گازپروم برداشته شد. در ۱۵ نوامبر ۲۰۰۵، الکسی میلر مدیرعامل گازپروم اعلام کرد شرکت سیبنفت شهر تجاری گازپروم که شامل برجی به ارتفاع ۳۰۰ متری خواهد بود، را احداث می‌کند. گازپروم در سپتامبر همان سال، نزدیک به ۷۳ درصد سیبنفت را به قیمت ۱۳٬۰۱ میلیارد دلار خریده بود. این خرید که با کمک یک وام ۱۲ میلیارد دلاری انجام شده بود موقعیت گازپروم را در روسیه و جهان تقویت کرد. در زمان عقد قرارداد، ارزش شرکت ۱۲۳ میلیارد دلار عنوان شد که معادل تولید ناخالص داخلی ایرلند بود. در آوریل ۲۰۰۶ ارزش بازار سرمایه گازپروم ۲۷۰ میلیارد دلار بود. با کنترل اکثریت سهام گازپروم از سوی دولت، محدودیت ۲۰ درصدی خرید سهام از سوی خارجیان نیز برداشته شد. در سال ۲۰۰۷ دومای روسیه به گازپروم و شرکت ترنسنفت اجازه داد تا نیروی‌های امنیتی- نظامی خود را که قدرتی بیشتر از شرکت‌های خصوصی امنیتی دارند را تشکیل دهد. یکی از نمایندگان در دوما مخالفت خود را با تصویب این قانون سخنانی را این‌گونه بیان کرد: «اگر ما این قانون را تصویب کنیم، تبدیل به خدمتکاران گازپروم و ترنسنفت خواهیم شد.»